header

Tegellijm en tijd!

Er bereiken ons nogal wat vragen over de droogtijd van tegellijm. Aan alles zit een ‘maar’ en ‘als’ of ‘wat indien’ dus misschien is het niet onverstandig om even wat duidelijkheid te scheppen.

Tijd
In de bouw hebben we tegenwoordig steeds minder tijd. Dat is op zich jammer, want er zijn nu eenmaal zaken die zo hun tijd nodig hebben. Werden vroeger gebouwen gemaakt in een tijdspanne van meerdere jaren, heden ten dage is snel vaak nog niet snel genoeg. En dan slaat ‘snel’ op zo weinig mogelijk gebruik van tijd.

We kunnen op het gebied van tegellijmen heel wat verschillende tijden benoemen. Even een chronologische opsomming met meteen wat uitleg er bij.

De eerste is levertijd. Een beetje flauw, maar er zit nu eenmaal tijd tussen het bestellen en het ontvangen van materiaal. Gaat het om speciale lijmen die niet meteen voorradig zijn dan dien je hiermee rekening te houden bij de planning. Maar over het algemeen is dit geen issue. De volgende tijden zijn veel belangrijker.

Mengtijd
Na het toevoegen van het poeder aan het water (niet van toepassing bij pastalijmen) is er een bepaalde mengtijd nodig. Anders dan bij standaardmortels, waar een kortstondige benatting vaak genoeg is, zijn tegellijmen samengestelde producten met hoogwaardige componenten. Over het algemeen moeten die componenten intensief gemend worden om goed te kunnen oplossen in het mengsel en daarmee hun ‘taak’ of ‘functie’ te kunnen vervullen. Té lang mengen is ook weer niet goed, dan wordt de lijm en zijn componenten geweld aangedaan waardoor deze juist hun ‘functie’ verliezen.

Wachttijd is die tijd die in acht moet worden genomen tussen het mengen en het gebruik. Wederom is de benatting en vermenging belangrijk voor alle aanwezige componenten en sommige gaan pas werken na verloop van een bepaalde tijd. Het kan dus zijn dat de gemengde lijm even moet rusten voordat deze verwerkt kan worden.

Open tijd
Niet te onderschatten is de open tijd. Dit is de tijd die maximaal mag verlopen tussen het aanbrengen van de lijm en de volgende bewerking. Helaas zien wij veel schades die vaak zijn terug te voeren op een overschrijding van de open tijd. Dit kan gebeuren als men een te groot oppervlak alvast insmeert met lijm en er vrij lang gewacht wordt met het aanbrengen van de tegel. Door droging aan de lucht en afbinding van het materiaal zelf vormt de lijm een huid aan het oppervlak die een negatieve invloed heeft op de hechting. Let hier dus goed op.

Verwerkingstijd is de bruikbare tijd van het mengsel. Door contact met de lucht of door de samenstelling van de lijm zelf zal een lijm óók in de emmer of kuip uitharden. De lijm wordt stugger, taai en moeilijker verwerkbaar. Dit is een teken dat de verwerkingstijd ten einde is. Probeer in zo’n geval niet de lijm weer verwerkbaar te maken door toevoeging van water en opnieuw mengen! Daarmee verstoor je het proces van afbinding en sterkte-opbouw en dit mag nooit worden gedaan. Uitharding van lijm in een emmer of kuip is te voorkomen door niet te veel lijm in een keer te mengen.

Afbindtijd is de tijd tussen het aanbrengen van de lijm en de eerste voorzichtige belasting. Afbindtijd is dus niet hetzelfde als droogtijd. Zowel poeder- als pastalijmen ‘binden af’ ofwel ondergaan een chemische reactie die zorgt dat de lijm lijmt. Poederlijmen bevatten cement en binden af door de reactie met water en lucht. Pastalijmen bevatten geen cement en gebruiken hiervoor enkel lucht.

Droogtijd
Als laatste kennen we de droogtijd. En laat nu net daarover veel onduidelijkheid bestaan, hoewel wij ons afvragen of alle eerdergenoemde ‘tijden’ ook bewust worden ervaren.Droogtijd is de periode die ligt tussen het aanbrengen van de tegels en het in gebruik nemen (belasten) van het oppervlak. En dan nu de ‘maar’, ‘als’ en ‘wat indien’.

Welke factoren hebben invloed op de droogtijd? Wij zullen ze eens opsommen:
1) Soort ondergrond
2) Type tegel
3) De gebruikte tegellijm
4) Lijmkamvertanding
5) Laagdikte van de lijm
6) Omgevingsomstandigheden

Dat is dus al met al best wel een lijstje.

Soort ondergrond
Let op of deze poreus dan wel zuigend of niet-zuigend is. Een ondergrond die snel en veel vocht opneemt zal vaak eerst voorgestreken moeten worden, omdat een te snel verlies van vocht de eerdergenoemde afbindtijd niet ten goede komt en kans op schades geeft. Anderzijds is het zo dat een hele dichte ondergrond, die nagenoeg geen vocht opneemt, ervoor zal zorgen dat alles langzamer droogt.

Tegelsoort
Is het een wandtegel met een ‘zachte scherf’ ofwel poreuze, vochtopnemende achterkant of is het een dubbelhard gebakken vloertegel met een dichte verglaasde structuur. Wederom zal het vocht van de lijm ergens naar toe moeten.

Tegellijm
Is het een poederlijm of een pastalijm? Of werd er een snellijm toegepast? Snellijm is een lijm die gemaakt wordt op basis van snel(ler) verhardende cementen. Er zijn situaties die daar om vragen. Vaak is het een combinatie van tegel/ondergrond die hierbij de doorslag geeft. Slechts heel zelden wordt dit gekozen om alleen maar de droogtijd te verkorten. Maar het heeft er dus wel invloed op. En, zoals al benoemd, drogen pastalijmen door contact met lucht waardoor het vocht uit de lijm kan verdampen. Een ingesloten massa pastalijm, waar geen lucht bij kan, zal jaren later nog niet droog zijn (zoals in de emmer waarin hij wordt geleverd).

Lijmkam en laagdikteDeze horen eigenlijk samen. De gekozen lijmkam bepaalt in welke laagdikte de lijm wordt aangebracht. Bij ongelijke tegels of onregelmatige ondergronden is een dikkere lijmlaag nodig dan bij een supervlakke tegel op een plaatmateriaal. Hoe dikker de lijmlaag, hoe langer het duurt tot alles droog is. Dat is logisch.


Omgeving

ja, dat kan natuurlijk van alles zijn. Schijnt de zon of vriest het? Staat er wind of is het bladstil? Werk je aan de zon- of schaduwkant? Is het warm of juist heel koud? Een gouden regel is: voorkom extremen en forceer dit niet. Gebruik in de winter geen heaters alleen met het doel om de droging te versnellen, ga in de zomer niet in de volle zon staan werken en zet ook die vloerverwarming niet even een paar tandjes hoger. Gebruik hierbij je verstand en weet dat dit soort maatregelen meer kwaad dan goed doen.

Bij tegellijm is tijd dus een alom vertegenwoordigd fenomeen. Je kunt het relateren aan het verdampen van vocht dat nodig is om het chemische proces, dat zorgt voor hechting, te voltooien. Alles wat invloed heeft op deze verdamping bepaalt wanneer iets droog is.

Succes, ook soms met het beproeven van je geduld.

© OMNICOL oktober 2017

 

oktober 10th, 2017 door