De perfect gladde vloer

Stel, je kiest voor een vloerbedekking. Dan is je keuze in eerste instantie meestal gebaseerd op esthetiek. Het moet er tenslotte mooi uit zien, toch? Vloerbedekking kan van alles zijn: hout, laminaat, tegels, linoleum, tapijt, verf, etc. Of die keuze nu wel of niet geschikt is voor de toepassing komt pas in tweede instantie aan bod. Al zal je in onze contreien niet snel vaste vloerbedekking (tapijt) tegen komen in de badkamer…

In dit blog gaan we een stapje verder en nemen je mee naar wat onder de vloer ligt, hoe dit er is gekomen en wat daar allemaal bij komt kijken.

De basis
Een vrijwel standaard opleveringsstaat van vloeren is een cementdekvloer. In mindere mate zullen we gietvloeren van anhydriet tegenkomen. Vanuit Arbo-oogpunt is de vloerensector het afgelopen jaar echter wakker geschud. Het leggen van een cementdekvloer is zwaar werk waarvoor de regelgeving inmiddels sterk is aangescherpt. Hierdoor worden steeds vaker alternatieve methoden toegepast. Maar daar gaan we het nu niet over hebben.

Bijna iedere eindafwerking van de vloer vereist een vlakke ondergrond. Helaas is de aanwezigecementdekvloer vaak niet vlak genoeg. En dan moet er dus eerst een egalisatielaag worden aangebracht. De keuze van het egalisatiemateriaal is afhankelijk van de soort ondergrond en de verdere bewerking. Belangrijke zaken waarop gelet moet worden bij het kiezen en werken met egalisatiemortels zijn:

• Materiaal ondergrond
• Gewenste/vereiste laagdikte
• Condities ondergrond
• Voorbehandeling
• Mengen en aanbrengen
• Droging

Bovenstaande zaken lichten we hieronder één voor één toe.

Materiaal ondergrond
Allereerst is het van belang om te weten op welke ondergrond de egalisatielaag wordt aangebracht. Is het een houten vloer, bestaand tegelwerk, een cementdekvloer (en hoe oud of ‘vers’ is die), anhydriet, etc. Dit moet je weten om de juiste keuze te kunnen maken tussen de diverse soorten mortels die er zijn. Nu zal je misschien zeggen: één van de kenmerken van anhydriet is toch dat het al perfect vlak zou zijn? Ja, je hebt helemaal gelijk. Maar zelfs met anhydriet kán het zo zijn dat deze in de praktijk minder vlak is en niet meteen geschikt is voor het aanbrengen van de gekozen eindafwerking. Ook kan het kan voorkomen dat een anhydriet vloer te laag ligt, waardoor de vereiste totale vloerhoogte niet wordt bereikt. Kortom er zijn legio redenen om een vloer te egaliseren. Iedere ondergrond heeft specifieke kenmerken waar de diverse beschikbare mortels op zijn afgestemd.

Gewenste/vereiste laagdikte
Egalisatiemortels worden gemaakt in verschillende samenstellingen en zijn ware technische hoogstandjes. De grofheid staat in relatie tot de laagdikte die men in een bewerking kan aanbrengen. Is een dikkere laag noodzakelijk dan kies je een mortel die dat aankan. Anders zou je de bewerking misschien twee keer moeten herhalen om tot de juiste laagdikte te komen en dat kost extra tijd (en geld). Let hier dus goed op als je de keuze maakt.

Condities ondergrond
De ondergrond dient absoluut droog, vetvrij en – als belangrijkste eigenschap – stofvrij te zijn. Ook op stof hecht zich materiaal, maar het ligt dan wel los. Zeer goed stofzuigen is dus erg belangrijk.
Ook belangrijk: is de vloer dicht? Realiseer je dat egalisatiemortels vaak zo vloeibaar als water zijn en dus altijd de weg van de minste weerstand vinden. Een opening kan ervoor zorgen dat de mortel daarin (weg)loopt wat een onvlak eindresultaat geeft. Maak dus alle naden, gaten en kieren goed dicht. Ook dient de vloer voldoende vlak te zijn. Ja dat klinkt raar, want dat is juist de reden dat we gaan egaliseren. Maar té grote gaten of oneffenheden zullen zich aftekenen in de egalisatielaag. Daar komt dan een te grote ophoping van materiaal te liggen waardoor het zich anders gaat gedragen. Vul grote gaten of oneffenheden dus eerst uit.

Voorbehandeling
De ondergrond wordt ALTIJD voorgestreken. Waarom? Omdat voorstrijk tweeledig werkt. Enerzijds zorgt het ervoor dat de zuiging gelijkmatig wordt, iets wat heel belangrijk is voor de droging en vloei van de aan te brengen egalisatielaag. Anderzijds verhoogt voorstijken de hechting en zet het eventueel nog aanwezige stofdeeltjes vast. Mocht je toch in twee lagen egaliseren dan is het zelfs zo dat je voorafgaand aan de tweede laag wederom een nieuwe voorstrijklaag aanbrengt. Het te gebruiken type voorstrijk is afhankelijk van de ondergrond waarop je het aanbrengt. Bescherm delen die niet behandeld moeten worden door het aanbrengen van een barrière die de vloei van de mortel stopt.

Mengen en aanbrengen
Zoals al eerder genoemd zijn egalisatiemortels technische hoogstandjes en gecompliceerde mortels. Doordat ze uit velecomponenten bestaan, is het van groot belang dat de menging goed gebeurt. Lang genoeg, in de juiste water-poeder verhouding en met de juiste apparatuur. Er zijn speciale mengspindels die een goede benatting van alle componenten waarborgen. We willen natuurlijk geen klontjes ongemengd materiaal hebben, dus meng de massa heel goed. Begin met water in de emmer/kuip en voeg langzaam het poeder toe. Neem een hogere smallere kuip, dit bevordert de menging. Let ook op dat er niet te veel lucht in de gemende massa zit. Dit geeft luchtbellen die nadien zichtbaar blijven in de laag.
Giet de massa in één keer uit en verdeel deze met een juiste spaan in alle richtingen. Als meerdere mengingen nodig zijn (grotere oppervlakken) is het doorwerken geblazen en is een continue aanvoer van materiaal van belang. Bij een dun aangebrachte laag droogt het materiaal snel(ler) en als er dan te lang gewacht wordt tussen de charges kunnen aftekeningen ontstaan. Daarom wordt vaak een pomp ingezet bij grote vloeren. Deze heeft als bijkomend voordeel dat de mortel goed ontlucht wordt door het verpompen.

LET OP! Te veel water zorgt ervoor dat vloeregalisaties inderdaad nóg beter vloeien. Je zou denken: makkelijk en snel klaar. Het teveel aan water veroorzaakt echter ontmenging van het product en een verhoogde krimp met als bijkomend risico dat de egalisatielaag loskomt en er na droging bij ligt als een verdort maanlandschap. Doe dit dus nooit en respecteer de mengverhouding die de fabrikant heeft opgegeven!

De droging
Er zijn vele factoren die de droging beïnvloeden. Forceer deze niet. We noemen hier de aangebrachte laagdikte, de omgevingstemperatuur, trek (luchtverplaatsing bij bijvoorbeeld deur- of raamopeningen) en luchtvochtigheid. Het kan verleidelijk zijn om de droging te versnellen maar wij raden dit af. Bij een geringe laagdikte zal het materiaal vanzelf snel(ler) drogen. Ook zijn er verschillende mortels te verkrijgen die snel-sneller-snelst droog zijn en daarmee rap geschikt voor de volgende bewerking. Laat de mortelkeuze de droging bepalen en kom hier zelf niet tussen.

In basis is een egalisatielaag niet geschikt als eindafwerking. Indien dit wel wenselijk is dan dient deze nog een nabehandeling te krijgen. Vaak volstaat dan een goede coating of verflaag, waardoor de eigenschappen aangepast worden op het gebruik en bijvoorbeeld vloeistofbestendig wordt.

Is egaliseren nu moeilijk? Ja en nee. Alles hangt wederom af van de omstandigheden en gekozen materialen. Met deze blogbijdrage proberen we alle facetten kort te belichten zodat de klus met vertrouwen kan worden geklaard.

© OMNICOL april 2017