Voorkom doorslag of aftekening bij natuursteen

Ken jij ook van die voorbeelden? Een mooie gemetselde gevel, afgewerkt met een plint in blauwe hardsteen. Echter, bij kouder en vochtiger weer kun je precies zien waar er gelijmd is en waar niet. Vaak zijn het de ‘dotten’ lijm (of mortel) die zich aftekenen. Er zijn trouwens ook gevallen bekend waarbij dit binnenshuis voorkomt op hele mooie natuurstenen vloeren… Maar eerst even over die gevel. Kan dat niet beter?

Op zich een interessant fenomeen dat zich hier afspeelt. Er zijn (misschien niet echt verrassend) meerdere oorzaken te benoemen. Wat zich aftekent, de doorslag van vocht, is in eerste instantie het gevolg van een zo genoemde ‘koudebrug’. Dat wil zeggen dat bij een onjuiste detaillering en uitvoering vanuit de binnenconstructie doorslag ontstaat door direct contact met de opbouw. Je ziet dit ook wel eens bij metselwerk wanneer de isolatie niet goed is aangebracht. Deze situatie is niet helemaal hetzelfde qua opbouw, maar het is een soortgelijk fenomeen. Hierover straks iets meer, maar een eerste oorzaak is benoemd.

Anderzijds is de kwaliteit van de natuursteen ook een belangrijke factor hierin. Blauwe hardsteen is een generieke naam die gehanteerd wordt voor graniet. Hierin zijn vele (kwalitatieve) verschillen. De goedkopere blauwe hardsteen komt vaak uit China of Vietnam en eerlijkheid gebied te zeggen dat deze kwalitatief toch echt minder is dan de bekende ‘blauwe hardsteen uit Henegouwen’ ofwel een Belgisch kwaliteitsproduct. Dit verschil komt als eerste tot uitdrukking in de prijs. Maar goedkoop is duurkoop. De betere kwaliteiten zijn namelijk veel minder poreus en dus ook minder gevoelig voor eventuele doorslag. Overigens zijn gezoete en gepolijste afwerkingen ten zeerste af te raden voor buitentoepassingen.

Een mogelijk tweede oorzaak is dus ook bekend: de porositeit van de natuursteen. En zoals je weet is het een natuurlijk product en kan de kwaliteit altijd een bepaalde variatie hebben. Tegelijkertijd is dat dan ook weer de schoonheid van natuursteen, geen twee tegels of elementen zijn hetzelfde. Bij keramiek, dat fabrieksmatig is gemaakt, speelt dit veel minder. Vandaar dat we het hier specifiek over natuursteen hebben.

Deze twee oorzaken wetende, komt het neer op de uitvoering. Wat moet je doen om doorslag of aftekening te voorkomen? Waar moet je extra goed op letten?

1. Is er sprake van doorslag in combinatie met een hechtende opbouw (direct contact)? Is er een luchtspouw? Of is er gebruik gemaakt van een geschikt ontkoppelingssysteem?
   – Direct contact in combinatie met een hechtende opbouw verhoogt de kans op doorslag.
   – Een luchtspouw is niet altijd mogelijk.
   – Ontkoppelingssystemen zorgen voor een eenzijdige verdamping.
2. Is de lijm aangebracht op het volledige vlak? In zogenaamde ‘dotten’ of in grove lijmrillen?
   – In deze specifieke toepassing is aan te bevelen om het gehele oppervlak goed in te smeren met lijm, ook wel volvlakverlijmen genoemd. Dubbele verlijming biedt hier de uitkomst: voorzie zowel de ondergrond als het element van een dikke lijmlaag. Dit heeft meerdere voordelen: overal is evenveel contact en er kan geen vocht tussenkomen dat weer zou kunnen bevriezen (met vorstschade als gevolg). Ook geeft de dikkere lijmlaag normaal voldoende mogelijkheid niveauverschillen op te vangen en de elementen goed te positioneren. Voor de verlijming van vlekgevoelige natuursteen is het verstandig om een witte tegellijm te gebruiken.
3. Is er een voorstrijkmiddel toegepast? En zo ja, waar?
   Door een voorstrijkmiddel aan te brengen op zowel de ondergrond als de rugzijde van het te verlijmen element wordt een extra barrière gevormd die doorslag moeilijker maakt. Het verdient dus de aanbeveling om dit ALTIJD te doen. Onze TP omnibind is hiervoor het geschikte product.

Bovenstaande drie punten zijn redelijk essentieel. Als deze goed worden ondervangen, zal het een mooi resultaat geven en zal je geen aftekening of verkleuring kunnen waarnemen.

En hoe zit het dan bij binnenvloeren?
In grote lijnen is geldt voor binnenvloeren hetzelfde fenomeen, alleen de koudebrug-variant kunnen we uitsluiten. Bepaalde poreuzere soorten natuursteen zijn vlekgevoelig en verdienen dus extra aandacht. Niet alleen bij het gebruik van een vloer, maar ook al tijdens de plaatsing ervan. Als de natuursteen bijvoorbeeld op vloerverwarming wordt geplaatst dan is verdamping van het in de lijm aanwezige vocht alleen mogelijk langs de bovenzijde. De lijm/mortel wordt immers geplaatst op een dichte ondergrond, folie of isolatie. Dus ook hier is een volvlakverlijming (100% contact) door dubbele verlijming EN het goed voorbehandelen van de elementen de aangeraden werkwijze. Het WTCB publiceerde hierover ook de TECHNISCHE VOORLICHTING 220.

Mocht je toch nog vragen hebben, aarzel dan niet om de Omnicol-vakman te contacteren. Zoals gewoonlijk staan wij samen voor de klus en gaan we voor het beste resultaat!

© OMNICOL