Voegen van tegelwerk: de esthetische afwerking

Tegelwerk zonder voegen komt nagenoeg nooit voor. Nadat de tegels zijn aangebracht wordt de wand of vloer afgewerkt door de voegen te vullen met een voegmiddel. Mooi voegwerk is allesbepalend voor schitterend tegelwerk als eindresultaat, het is de kroon op je tegelwerk. Omdat het een product is dat direct zichtbaar is, zijn er een aantal (best nog wel wat) aandachtspunten om te zorgen dat alles vlekkeloos verloopt. We nemen je even mee…

Hoe deden we het
Traditioneel werd tegelwerk ingevoegd met een ter plekke gemengde zand/cement mengsels en dat ging bijna altijd goed. Maar de tegels van vandaag zijn niet meer de tegels die het 20 of 10 jaar geleden waren. Door de veranderde samenstellingen van tegels en ondergronden is er behoefte aan aangepaste voegmaterialen. Fabrieksmatig gemengde voegmortels en dan ook nog in vele verschillende soorten zijn tegenwoordig standaard. Belangrijk is om de juiste materiaalkeuze te maken!

En nu
Elke tegelzetter kiest zijn tegellijm in functie van het toepassingsgebied, tegelsoort, type ondergrond en plaats (binnen of buiten, wand of vloer). Dit moet ook gebeuren voor de voegmortel. Er bestaat een Europese norm voor onder andere cementgebonden voegmortels, vervat in de EN-13888. De minimale eisen die van toepassing zijn op de fundamentele karakteristieken van een cementgebonden voegmortel komen overeen met de aanduiding CG1. Aan deze fundamentele eigenschappen kunnen nog bijkomende eigenschappen worden toegevoegd die de kwaliteit van de voegmortel verbeteren. Het gebruik van genormeerde voegmortels wordt sterk aanbevolen. Daarnaast is een groot voordeel dat deze kwalitatieve voegmortels beschikbaar zijn in een uitgebreid kleurenpallet dat perfect aansluit bij moderne tegelgamma’s.
De juiste keuze van de voegmortel is een eerste stap in het afwerken van kwalitatief tegelwerk. Minstens even belangrijk is de tweede stap: het correct verwerken! Handige video’s benoemen alle stappen bij de verwerking en laten duidelijk zien hoe je tot het beste resultaat kunt komen.

Zuigende ondergrond
Niet het eerste waar je aan denkt, maar dit is wel degelijk van invloed op het uiteindelijke resultaat. Denk aan ongelijke voegdiepte en verschillende ondergronden. Wellicht hebben de tegels geglazuurde randen. Al deze factoren hebben invloed op de droging en kunnen dus ook de uiteindelijke kleur van de voeg bepalen. Als we dit vooraf al weten kunnen we hierop anticiperen.

Slijtvastheid
Je kunt je indenken dat er op dit vlak best wat gevraagd wordt van de voeg. Tegels kenmerken zich door duurzaamheid en ook de voeg krijgt heel wat te doorstaan. Hardheid en slijtvastheid zijn dus vaste elementen die meegenomen worden bij de ontwikkeling van voegmortels en worden ook als eis benoemd in de norm.

Gerectificeerde tegel = een smalle voeg
Meer en meer tegels zijn gerectificeerd en bijzonder maatvast. Dan is niets mooier dan deze te verwerken met een zo smal mogelijke voeg, waarbij wij zeggen dat 2 mm echt wel het minimum is. De smalle voeg stelt hogere eisen aan de voegmortel. Voegmortels hebben vocht nodig om uit te kunnen harden. Wanneer in zulke smalle voegen worden aangebracht kan het noodzakelijke vocht ontbreken waardoor de voeg nooit goed hard kan worden. Dan is het toepassen van aangepast voegmateriaal aangewezen. Andersom zal een te nat aangemaakte voeg (vloer) vaak na droging meer kans geven op (krimp)scheuren door een teveel aan water.

Welke voegmortel?
Er zijn veel varianten en de ontwikkeling staat nooit stil. Meestal zie je dat er in de productnaam een verwijzing is opgenomen naar de voegbreedte. Voegmortels bestaan uit een basis van cement, vulmiddel, harsen maar er zijn ook voegen op basis van epoxyharsen. Epoxy heeft een hele specifieke toepassing, maar daarover een andere keer meer. We richten ons in dit BLOG op de cementgebonden voegmortels.
Iedere voegmortel heeft zijn specifieke eigenschappen, van grof tot fijn, van flexibel tot extreem slijtvast. De juiste keuze maakt men door alle factoren mee te laten wegen waarbij het uiteindelijke gebruik van de betegelde ruimte het meest doorslaggevend zal zijn.

De verwerking zelf
De eerder benoemde video’s maaien de schrijver het gras voor de voeten weg. Naast een juiste verwerking zijn er toch ook nog omstandigheden die medebepalend zijn voor het eindresultaat. Een paar van die ‘wetenswaardigheden’ benoemen we toch graag nog even:

• Geglazuurde of vol keramische tegelranden zorgen voor een langzamere droging waardoor men langer moet wachten met de opvolgende handelingen.
• De achterblijvende cementsluier op tegels is vaak moeilijker te verwijderen bij harshoudende mortels en de ruwere tegels omdat het materiaal goed hecht.
• Gebruik om kleurverschillen te voorkomen per ruimte uitsluitend kleuren met gelijke chargenummers.
• Grondig en homogene aanmaak d.m.v. machinale menging om werkzame bestanddelen te activeren en zo verkleuringen te voorkomen.
• Een te vochtige ondergrond, een teveel aan aanmaakwater, kan leiden tot kleurverschillen in de voeg. De aangemaakte voeg droogt veel lichter op dan in eerste instantie lijkt. Er kunnen kleine kleurverschillen ontstaan vanwege de natuurlijke, minerale grondstoffen.
• Afwijken van de voorgeschreven hoeveelheid aanmaakwater doet afbreuk aan de waterdichtheid, sterkte en kleur van de voeg.
• Om o.a. bont opdrogen te vermijden is de ideale temperatuur van de omgeving en de ondergrond tussen de 10º C en 20º C en kun je tocht het beste vermijden. Houd hier zeker ook rekening mee voor buitentoepassingen.

Bovenstaande zorgt voor een egaal opkleurende en kwalitatief goede voegvulling.

Voegen is de handtekening van de tegelzetter
Voegen is vaak een materie waar wat luchtig over gedaan kan worden. Toch is het visueel bepalend voor uw tegelwerk en verdient het de volle aandacht. Al is de tegel nog zo mooi; het is de combinatie met de voeg die het eindresultaat bepaald. Wij zien het als de kroon op je werk als tegelzetter. Lees je in, bekijk met welke materialen je te maken hebt en denk liefst 3x na voordat je aan de slag gaat. Dan zijn we er zeker van dat het goed gaat komen en dat er straks een fantastisch tegelwerk kan worden opgeleverd aan een tevreden klant!

© OMNICOL – juni 2021